در چند سال گذشته آمار درخواست ویتامین دی در کل جهان به شدت افزایش یافته است. در آزمایشگاه دو روش مبنا برای اندازه گیری ویتامین دی وجود دارد. در ادامه این روش ها را بررسی میکنیم.
روش های اندازه گیری ویتامین دی
اولین تست های ویتامین دی از طریق روش های اتصال رقابتی، کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا radioimmunoassay اندازه گیری شده است. در این روش از یک کیت RIA که اولین بار توسط یک شرکت ایتالیایی ساخته شد استفاده میکردند.
آزمایش DiaSorin 25 hydroxy vitamin d یک روش دومرحله ای است. یک مرحله شامل استخراج خیلی سریع 25hydroxy vitamin d است که به همراه آن سایر متابولیت های هیدروکسیل شده از سرم و پلاسما نیز استخراج میشود. در ادامه با استفاده از روند رقابتی RIA با استفاده از آنتی بادی اختصاصی 25hydroxy vitamin d ادامه می یابد.
مرجع ترین روش اندازه گیری ویتامین دی
LC-MS/ MS یک روش اندازه گیری ویتامین دی است که به صورت مرجع مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش میتوان ویتامین D2، D3 و epimer را جداگانه اندازه گیری کرد. همچنین مقدار کل ویتامین دی نیز قابل قرائت می باشد. این روش را در یک آزمایشگاه تغذیه ای در مرکز کنترل بیماری ها و آزمایشگاه ملی انگلیس به کار بردند. در این روش انواع ویتامین دی اندازه گیری میشود. اما روش سختی است و پیچیدگی زیادی دارد.
کروماتوگرافی
کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا، مقدار 25hydroxy itamin d2 و d3 را به صورت مشترک اندازه گیری میکند. روش های HPLC روش های استاندارد برای این روش آزمایش هستند. این روش در بین سایر روش های اندازه گیری ویتامین دی ساده تر است. همچنین از لحاظ اقتصادی به صرفه است. زیرا هزینه کمتری دارد.
در روش Hitachi از یک ستون فاز معکوس و یک آشکار ساز آرایه دیودی استفاده می شود که در طول موج بهینه آنالیز بسیار حساسی انجام می دهد. این روش برای تجزیه و تحلیل نمونه های غذایی مناسب است.
پیشرفت روش های کروماتوگرافی
روش های کروماتوگرافی جدیدتر برای بهبود حساسیت بهبود پیدا کرده اند. در این روش ها اندازه گیری ویتامین دی ساده تر شده است. اندازه گیری تمام فرم های ویتامین دی نیز امکان پذیر است. مثال آن LC-MS/MS است که تمام فرم ها و متابولیت های ویتامین دی قابل آنالیز و بررسی هستند. این روش نسبت به سایر روش های LC بهتر است. زیرا به دلیل عدم نیاز به تغلیظ پیچیدگی کمتری دارد.
روش های Immunology
چندین روش immunoassay تایید شده توسط اداره ی غذا و داروی ایالات متحده کشور آمریکا در دسترس می باشد. از جمله ی این روش ها روش کمی لومینسانس است. DiaSorin که روش RIA را پدید آورد روش CLIA را نیز ارائه کرده است. در این روش مقدار کل 25hydroxy vitamin d و سایر متابولیت های هیدروکسیل شده این ویتامین به دست می آید.
در مرحله اول 25hydroxy vitamin d از پروتئین متصل جدا میشود. در ادامه با اضافه کردن vitamin D-isoluminol tracer موادی که بدون اتصال هستند، از طریق چرخه شستشو حذف می گردند. سپس واکنش دهنده ها اضافه میشوند تا واکنش chemiluminescent شروع شود. سیگنال نور نیز توسط یک فوتو مولتی پلیر آشکار میشود. این اندازه گیری با غلظت 25hydroxy vitamin d نسبت عکس دارد.
سال 2011
Abbott Laboratories روش کاملا اتوماتیک immunoassay را برای 25-hydroxy vitamin D ارائه کرد. کمی لومینسانس میکرو ذره ه همراه یک پیش آماده سازی خودکار آنلاین انجام می گردد؛ که آزمایش ویتامین D را یک آزمایش روتین ساخته است. در سال 2011 این روش از سازمان غذا و دارو تاییدیه گرفت.
سال 2012
روش ECL برای پلتفرم cobas یک روش اندازه گیری ویتامین دی را پیشنهاد میدهد. این آزمایش برای استفاده در تمامی سیستم عامل های تحلیلگر مدولار Roche cobas قابل استفاده است. در سال 2012 این روش از سازمان غذا و دارو تاییدیه دریافت کرد.
