سوند رکتال یا رکتال تیوب

سوند رکتال که به نام رکتال تیوب نیز خوانده می شود یکی از انواع گسترده سوندها می باشد. این سوند برای افرادی که جراحی روده انجام می شوند بسیار کارآمد و مورد استفاده است. این سوند در ناحیه رکتوم فرد قرار داده می شود. کارآیی بسیار مهم و مفید این سوند این است که خروج گاز و مواد دفعی را از روده بسیار آسان تر می کند.

از سوند رکتال برای کمک به دفع بیماران بسیار ناتوان نیز استفاده می شود. بسیاری افراد به بیماری های سختی دچار می شوند. ممکن است به حدی ناتوان شوند که توانایی دفع نداشته باشند. در این صورت باید به آنها کمک کنیم تا مواد دفعی را از بدن خارج نمایند. ناتوانی دفع برای انسان بسیار خطرناک است.

از موارد مهمی که استفاده از رکتال تیوب مفید است این موارد می باشد: از بین بردن یبوست، خالی کردن روده ها قبل از عمل جراحی، خالی کردن روده ها جهت معاینه و تجویز دارو

مراحل تنقیه با رکتال تیوب

1: با استفاده از بستن درها یک محیط خصوصی و فضای امن برای بیمار ایجاد کنید. زیرا اگر بیمار راحت نباشد بدن خود را جمع خواهد کرد و اتصال سوند رکتال ممکن نخواهد بود.

2: وسایل لازم را در کنار تخت بیمار آماده نمایید تا سریع تر کار انجام شود.

3: دمای محلول را بین 40 تا 43 درجه سانتی گراد تنظیم نمایید.

4: از بیمار بخواهید تا به سمت چپ بخوابد. به طوری که زانوی راست او به طرف شکم خم باشد.

5: دست هایتان را بشویید و از دستکش استفاده نمایید.

6: شلوار بیمار را تا زانو پایین بکشید. از برهنه کردن بیشتر بیمار خودداری نمایید.

7: مشمع و رویه را زیر باسن بیمار قرار دهید.

8: ظرف مایع را به اندازه 45 سانتی متر بالاتر از مقعد بیمار قرار دهید.

9: باسن بیمار را به منظور نمایان شدن باسن بالا ببرید. سپس سوند رکتال یا همان رکتال تیوب را به آرامی حدود 7 تا 10 سانتی متر در زاویه ای به طرف ناف وارد مقعد نمایید.

10: ممکن است هنگام وارد کردن سوند رکتال با مقاومت بیمار مواجه شوید. در این صورت مقداری مایع داخل نموده و سوند رکتال را مختصری بیرون بکشید. سپس دوباره رکتال تیوب را وارد مقعد بیمار نمایید.

11: به هیچ وجه رکتال تیوب را با فشار وارد مقعد بیمار نکنید. این کار ممکن است به او آسیب برساند.

12: مایع مورد نظر را داخل ظرف مدرج بریزید. سپس کلمپ را باز نمایید. اجازه بدهید تا مایع در داخل لوله جریان پیدا کند. سپس آن را ببندید.

13: ظرف مایع را حدود یک تا پنج دقیقه داخل روده تخلیه نمایید.

14: ممکن است که بیمار احساس دفع و یا درد داشته باشد. در این صورت جریان مایع را کم کنید و یا به طور موقت آن را کلمپ نمایید.

15: تنقیه حاوی دارو باید به آرامی و در عرض یک ساعت تجویز شده باشد. همچنین باید تا جایی که امکان دارد مدت بیشتری در رکتوم باقی بماند.

16: پس از 15 دقیقه با توجه به وضعیت بیمار یا به او لگن دهید و یا به سمت دستشویی راهنمایی نمایید.

17: ممکن است افرادی قادر به نگهداشتن مایع نباشند. در این صورت او را روی لگن به پشت بخوابانید. سپس تنقیه را انجام دهید و سوند رکتال را وارد نمایید. می توانید تخت را حدود 30 درجه بالا بیاورید تا سر بیمار راحت تر باشد.

18: در تمیز کردن ناحیه تناسلی، به بیمار کمک نمایید.

19: پس از اتمام کار دستکش ها را در بیاورید و دست ها را با آب و صابون بشویید.

تاریخچه تقنیه

تقنیه قدمت طول و درازی در تاریخ ما دارد. ابوعلی سینا نیز از تقنیه برای کمک به دفع افراد ناتوان استفاده می کرده است. تقنیه کردن به نام های دیگری مانند اماله یا حقنه نیز گفته شده است. ابوعلی سینا نیز گفته است که بیمار باید بر سینه و دست و پا بخوابد. سپس لوله ای وارد مقعد بیمار گردد. لوله تا جایی وارد شود که به بن بستی نرسد. این لوله امروزه با نام سوند رکتال یا رکتال تیوب خوانده می شود.

ناتوانی در مدفوع کردن بسیار برای بدن خطر آفرین است. متخصصین می گویند که حتی یک بار نگهداشتن مدفوع نیز مضر است. چرا که مدفوع ها روی هم تجمع پیدا می کنند. در نتیجه خشک و متراکم می شوند. در ادامه شخص به انسداد روده دچار خواهد شد.

تصور کنید اشخاصی که در اثر بیماری بسیار ضعیف می شوند حتی توانایی مدفوع کردن را نیز ندارند. بسیاری افراد مسن به علت کهولت سن قبل از مرگ به این ناتوانی دچار می شوند. به این افراد در دفع باید کمک کرد. این کمک از طریق وارد کردن سوند رکتال به درون مقعد بیمار انجام می شود.

هنگامی که به مدت طولانی مدفوع از بدن خارج نشود در تماس مستقیم با اندام های دیگری که در حفره شکمی هستند قرار می گیرد. این تماس به این اندام ها آسیب جدی می رساند. این عارضه حتی می تواند باعث ایجاد سرطان کولون شود. باقی ماندن مدفوع ها در بدن کولون را دچار آسیب جدی می کند. باکتری های مضر نیز می توانند به راحتی در روده تکثیر و رشد پیدا کنند. این روند می تواند انسان را به مرگ برساند.

به افراد ناتوان باید هرچه سریعتر از طریق سوند رکتال برای دفع کمک شود. چون اگر در زمان مناسب این کار انجام نشود ممکن است بیمار جان خود را از دست دهد. حتی اندکی تاخیر باعث سفت شدن مدفوع خواهد شد. در این صورت ممکن است نیاز به جراحی برای خروج مدفوع باشد.