در بدن انسان برای ادامه حیات به طور مداوم فعالیت متابولیک انجام می گیرد که این فعالیت ها با مصرف اکسیژن و تولید دی اکسید کربن و انرژی همراه هستند. همانطور که می دانید اکسیژن از هوا وارد ریه ها و سپس وارد جریان خون می شود و به بافت ها می رسد. در نتیجه اطلاع از میزان اکسیژن خون پارامتر مهمی در تشخیص و درمان بیماری ها و آسیب های بافتی است. پالس اکسیمتر وسیله ای است که با روشی ساده و غیر تهاجمی درصد هموگلوبین اشباع شده با اکسیژن(Hb) و یا به عبارت ساده تر میزان اکسیژن خون را نشان می دهد.
نحوه کار پالس اکسیمتر به این صورت است که یک منبع نور در پروب دستگاه قرار دارد که از دو طول موج قرمز و ناحیه مادون قرمزتشکیل شده است. نور مادون قرمز و نور قرمز به تناوب به بافت های شفاف بدن (مانند انگشت دست، انگشت پا، لاله گوش و …) تابیده می شود. وقتی که نور از بافت عبور می کند مقداری از آن جذب می شود.
با ضربان قلب و عبور پالس های خونی از سنسور مقدار نور جذب شده در زمان تغییر می کند و شدت نور پس از عبور از انگشت ما توسط یک آشکارساز اندازه گیری می شود. دستگاه میزان اکسیژن خون(SpO2) را بر حسب هموگلوبینی که دارای اکسیژن است محاسبه می کند. همچنین تعداد ضربان قلب نیز محاسبه و نمایش داده می شود.
استفاده از دستگاه پالس اکسیمتر
اعداد روی پالس اکسمیتر معمولا دو عدد اصلی هستند که یکی درصد اکسیژن اشباع در خون را نشان می دهد و دیگری تعداد ضربان قلب را. در حالت تنفس طبیعی و در دمای نرمال اتاق درصد اکسیژن خون باید عددی بین ۹۵ تا ۱۰۰ درصد باشد و همچنین تعداد ضربان قلب باید عددی بین ۶۰ تا ۱۰۰ باشد. این محدوده عددی به این معنی است که قلب در تعداد تپش مناسب است و اکسیژن کافی را به بدن می رساند. در واقع این دو عدد مهمترین اطلاعاتی هستند که پالس اکسیمتر در اختیار ما قرار می دهد و پالس اکسیمتر خوب دستگاهی است که با سرعت اندازه گیری بالا، دقت و ثبات اندازه گیری بالا نیز داشته باشد.
کاربری دستگاه
عامل مهم دیگر در هنگام اندازه گیری میزان اکسیژن خون، شدت ضربان قلب است زیرا خون کافی باید به محل اندازه گیری برسد.
دمای محیط بر شدت ضربان قلب تاثیر مستقیم دارد. برای اصلاح این امر، در بعضی از دستگاه های پالس اکسیمتر یک ضریب تصحیح PI یا (Perfusion Index) لحاظ می شود که بسته به شدت ضربان قلب عددی بین ۰٫۰۲ تا ۲۰ درصد را دارد. وجود این ضریب، دقت اندازه گیری دستگاه را مخصوصا برای کاربردهای بیمارستانی افزایش می دهد.
دستگاه پالس اکسیمتر درصد اشباع اکسیژن ۷۰ تا ۱۰۰ درصدی را نشان می دهد. درصد اکسیژن اشباع(SpO2) در انسان سالم در محدوده ۹۵ درصد به بالا قرار دارد. به طور معمول در مقابل آهستگی و کندی ضربان قلب و یا اشباع اکسیژن کمتر از ۹۰ درصد دستگاه آلارم می دهد.
عواملی که می‌تواند موجب اختلال در ثبت نتیجه شوند
در هنگام استفاده از دستگاه باید دقت داشته باشیم که عامل خارجی مانع رسیدن نور مادون قرمز به بافت ما نشود، به عنوان مثال لاک ناخن به خصوص رنگ هایی مانند مشکی، آبی و سبز، دمای غیرعادی بافت، اختلالات عروقی، کسانی که فشار خون بالا یا پایینی دارند، درصورتی که مریض فیستول وریدی داشته باشد، اندازه گیری دستگاه را با خطا مواجه می سازد.
هادی –
خیلی حوب بود. ممنون